درمان و نشانه های کبد چرب قسمت اول در طب سنتی

کبد چرب در طب سنتی 

نمی دانم باید گفت که دارد «عالم‌گیر» می شود یا خیر؟ ولی اگر غفلت کنیم، «ایران‌گیر» شدنش قطعی است. کبد چرب، «یک بیماری با پیشگیری و درمانی ساده»، چهارنعل می‌تازد تا خود را به قله مشکلات سیستم بهداشتی کشورمان نزدیک کند؛ در بین بی تدبیری متولیان بهداشت و درمان و غرق شدن ما در یک زندگی به سبک هوس.

تعریف کبد چرب از دیگاه طبّ سنّتی

کبد چرب یک اصطلاح طبی جدید است که در منابع طب سنتی، واژه دقیقی معادل آن وجود ندارد ولی در تعریفی ساده و با اندکی مسامحه، می توان آن را منطبق با غلبه سردی و رطوبت در دستگاه گوارش دانست.

کبد، بزرگترین پالایشگاه بدن و به طور طبیعی دارای مزاج گرم و تر است. سرد شدن کبد در اثر عوامل مختلف می تواند توانایی کبد برای تحلیل و متابولیزه کردن چربی ها را کم کند و موجب انباشتگی چربی در بافت کبد و پیدایش کبد چرب شود.

شیوع

کبد چرب غیرالکلیک، شایع ترین بیماری کبدی در جهان است.

کارشناسان، میزان شیوع این بیماری را بین 5 تا 50 درصد افراد جامعه ایرانی ذکر می کنند. تجربه بالینی به من می گوید که احتمالا، ارقام بالاتر، صحیح تر هستند. از آن بدتر این که به نظر می رسد که با یک سونامی واقعی در این زمینه روبرو هستیم و انتظار افزایش این ارقام در آینده، غیرمعقول به نظر نمی رسد.

فاجعه بارتر این که، شیوع کبد چرب در کودکان ما هم رو به افزایش است که با روند تجمیعی شیوع این بیماری در طول سال های عمر- به ویژه به دلیل عدم اصلاح سبک زندگی و نیز دریافت نکردن درمان های مناسب-، احتمالا در نسل آینده، صاحبان کبد سالم و غیرچرب، در اقلیتی واضح خواهند بود!!

در روند ایجاد کبد چرب چه اتفاقی می افتد؟

سردی تدریجی کبد، موجب کم شدن مقدار تولید، غلیظ شدن و کاهش ترشح صفرا می شود. این صفرای غلیظ به کندی در مجاری صفراوی حرکت می کند و به دنبال آن، انسداد نسبی در این مجاری رخ می دهد. در این مرحله در سونوگرافی کیسه صفرا ممکن است «لجن صفراوی» گزارش شود که خود، مقدمه ایجاد سنگ های صفراوی است.

انسداد در مسیر ریزش صفرا به روده موجب هضم ناقص چربی ها می گردد و این چربی های خوب هضم نشده، کم کم در کبد تجمّع پیدا می کنند و سرانجام به کبد چرب منجر می شوند.

کاهش تولید و ترشح صفرا، باعث یبوست هم می شود که این یبوست، مشکل را تشدید و کبد را چرب تر می کند.

اگر به زبان عامیانه توضیح دهیم، کبد چرب، مشابه حالتی را پیدا می کند که محتویات یک ظرف آبگوشت چرب، در یخچال پیدا می کنند.

به دلیل نقش اساسی کبد در فرایندهای حیاتی بدن، ایجاد کبد چرب به عنوان یک اختلال مزمن کبدی که همراه با کاهش عملکرد کبد و التهاب بافتی آن به دلیل تجمع و رسوب چربی هاست؛ پیامدهای گسترده‌ای به دنبال دارد ازجمله:

– سوخت وساز بدن کم می‌شود و تولید بسیاری از پروتیئن های ضروری از جمله انواع آنزیم ها دچار مشکل می شوند.

– کبد، نقش بسیار مهمی در تنظیم قندخون دارد. به دنبال چرب شدن کبد، کنترل گلوکز خون دشوار می شود و به تدریج، مقاومت بدن به انسولین افزایش می یابد، بار کاری لوزالمعده به دلیل نیاز به ترشح بیشتر انسولین افزایش می یابد و این امر، تخریب یا کاهش عملکرد سلول های مترشحه انسولین در لوزالعده(سلول های بتا) و تسریع ابتلا به دیابت نوع 2 را به دنبال دارد. در این حال، کنترل قند بیمار دیابتی هم دشوارتر از کسانی است که به کبد چرب مبتلا نیستند.

– چربی جمع شده در کبد می‌تواند در عروق رسوب کند و با فراهم آوردن زمینهتصلّب شرائین(آترواسکلروز)، بدن را مستعد فشار خون بالا، سکته های قلبی و مغزی و … نماید.

– اگرچه کبد چرب در اکثر بیماران می تواند روند خوش خیم تری را طی کند امّا سیر آن به سوی فیبروز و سیروز کبد هم غیرمحتمل نیست.

تذکّر: ذکر این نکات به این معنا نیست که همه افراد مبتلا به کبد چرب، دچار این مشکلات خواهند شد بلکه اتفاقا، درمان کبد چرب، ساده و قطعی است اما غفلت از آن هم می‌تواند خسارت های جدی را رقم بزند.

علل ایجاد کبد چرب

همان طور که گفتیم، هرعاملی که سردی و رطوبت دستگاه گوارش و به ویژه کبد را افزایش دهد می تواند منجر به کبد چرب شود. عللی که در ادامه به عنوان مسببین کبد چرب ذکر می شوند، همه با این سازوکار قابل توجیه هستند که برخی از موارد مهم را با توضیحات مفصل تری همراه کرده ایم اما به دلیل پرهیز از اطاله بحث، دربقیه موارد، به ذکر عناوین بسنده می کنیم.

– مصرف زیاد مواد غذایی دارای طبع سرد ازجمله ترشی ها (سرکه، آبغوره، ترشی های خانگی) و به خصوص غذاهای دارای طبع سرد و مرطوب(ماست، دوغ، خیار، کدو …).

– مصرف خوراکی های بسیار سرد مثل بستنی.

– افراط در مصرف میوه به خصوص میوه های سرد و رطوبی، خوردن میوه های مختلف با هم، خوردن آب به همراه میوه های آبدار، خوردن میوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا.

– مصرف فست فودها، سس ها، نوشابه ها، تنقلات شور و سایر خوراکی های غیر طبیعی.

– مصرف زیاد غذاهای چرب و سرخ کردنی ها، استفاده مکرر از روغن ها(مثل روغن های سرخ کردنی).

– کاهش مصرف سبزی ها و فیبرها و رواج استفاده از آرد سفید(نان ها، ماکارونی ها، لازانیا، رشته ها و ….).

– خوردن زیاد غذاهای غلیظ مانند گوشت گاو و گوساله، کله پاچه، سالاد الویه، گوشت های مانده و فریزری، کباب، برنج به ویژه برنج های هندی و پاکستانی، ته دیگ، نان فطیر و خمیر و خوب پخته نشده، قارچ، کلم خام، تخم مرغ به ویژه نیمرو و تخم مرغ آب پز سفت، انواع سیب زمینی سرخ کرده(مثل چیپس) و آب پز، غذاهایی که با آرد و رشته درست شده اند مانند حلوا و آش رشته.

– عدم رعایت آداب غذا خوردن که باعث هضم ناقص و سرازیر شدن غذاهای غلیظ و خام به سوی کبد می شود مانند پرخوری، برهم خوری، نجویدن غذاها و ….

– یکی از مهم ترین دلایل ایجاد کبد چرب در ایران، فرهنگ غلط مصرف مایعات و به ویژه آب است. برای مثال، وقتی در اوج گرما و عطش، مقدار زیادی آب خنک و تگری!! را به سرعت سر می کشیم، یک فاجعه جسمی را برای خود رقم زده ایم. کبد به دلیل حرارت و احساس نیاز به آب، به سرعت این آب سرد را جذب می کند و این باعث سردی ناگهانی آن و رسوب چربی ها می شود. این کار، معده را نیز دچار سستی و سردی و رطوبت می کند و خود معده سرد، زمینه را برای ایجاد یا تشدید کبد چرب در آینده فراهم می کند.

به طور خلاصه، خوردن آب یا مایعات بسیار سرد و تگری!!، خوردن آبی که با یخ سرد شده باشد، خوردن آب سرد در حالت عطش زیاد، خوردن آب همراه یا بلافاصله بعد از غذا و به خصوص بعد از غذاهای چرب، خوردن آب در بین خواب یا بلافاصله بعد از بیدار شدن، خوردن آب در حال ورزش یا بعد از استحمام یا نزدیکی، زیاد خوردن آب ازجمله خوردن 8 لیوان آب روزانه و … همه می توانند دستگاه گوارش را سرد و کبد را چرب کنند. طبیعتا استفاده از نوشیدنی های مصنوعی و شیرین مانند انواع نوشابه به جای آب، فاجعه را تکمیل خواهد کرد.

بنابراین حالا می توانید قضاوت دقیق تری درباره این مناظر یا رفتارها داشته باشید:

وجود بوفه ای پر از نوشیدنی های خنک در باشگاه های ورزشی یا استخرها و سوناها و ….

وجود نوشابه ها و دوغ های خنک در سر میز رستوران ها و فروشگاه های فست فود.

سر کشیدن لاجرعه آب در یک روز گرم تابستانی یا بعد از یک روز روزه سخت.

گذاشتن ظرف آب در کنار رختخواب یا سرک کشیدن به یخچال در بیدار شدن های نیمه شب.

و ….

– اگر معده دچار سردی یا رطوبت باشد و در نتیجه، مواد غذایی در اثر هضم ناقص معدی به صورت غلیظ و خام وارد کبد شوند، می توانند به تدریج در بافت کبد انباشته شوند و موجب راه بندان در مجاری آن شوند. در این صورت حتی با وجود گرمی مزاج ذاتی کبد، به تدریج، کبد چرب پدید می آید. بنابراین هرگونه نشانه از مشکلات کارکرد معده(آروغ زیاد، آروغ ترش یا بدبو، ترش کردن، جمع شدن آب یا اسید در دهان، نفخ، عدم هضم غذا، دفع سریع غذا از معده، یبوست، درد معده و …) باید جدّی گرفته شود.

– رژیم های غیراصولی و به ویژه رژیم های لاغری رایج، از مهم ترین دلایل افزایش شیوع کبدچرب هستند. فراموش نکنید که تجویز رژیم از سوی یک پزشک یا متخصص تغذیه، به معنای ایمن بودن آن نیست بلکه امروزه رژیم های تجوزی از سوی متخصصین هم علی العموم غیراصولی هستند زیرا که بر مبانی نادرستی بنا شده اند.

یکی از مهم ترین مشکلات این گونه رژیم ها، توصیه به مصرف زیاد سبزی ها و میوه جات، کاهو، سرکه، انواع ترشی، ماست، آب سرد و … است که زمینه را برای ایجاد سردی گوارشی و کبدچرب فراهم می کنند. رژیم های خام گیاه خواری هم به سان شمشیرهای دو لبه ای هستند که در کوتاه مدت، حال کبد را خوب می کنند اما در صورت ادمه آن در فردی که عادت به این کار ندارد، ضعف و سردی زیادی را بر دستگاه گوارش حاکم می کنند. همچنین کاهش وزن های سریع و شدید و گرسنگی های طولانی مدّت هم به شدت کبد را دچار سردی و ضعف می کند.

از سوی دیگر افراد خشک مزاجی که برای چاق شدن مدام در حال پرخوری هستند نیز به جهت پرخوری و روی هم خوری در معرض کبد چرب هستند. این افراد باید بدانند که به دلیل خشکی مزاج، شانس زیادی برای چاق شدن ندارند و پرخوری، تنها سلامتی ایشان را به خطر می اندازد.

– کم تحرکی و ورزش نکردن، چاقی، ابتلا به دیابت یا چربی خون.

– داروهایی مانند کورتون ها، هورمون های استروژنی و ازجمله قرص های ضدبارداری و بسیاری از داروهای تقویت جنسی یا بدنسازی.

– استرس، کم خوابی، پرخوابی، دیرخوابی، روزخوابی و خوابیدن با معده پر هم سبب به هم خوردن سوخت و ساز قند و چربی در بدن و زمینه ساز کبد چرب هستند.

– کبد چرب در اثر مصرف الکل نیز پدید می آید که نتیجه نهایی آن، فیبروز، سیروز و سرطان کبد است.

– اختلالات مادرزادی در جذب چربی ها، تغذیه وریدی طولانی مدت و بعضی از انواع هپاتیت هم می‌توانند این مشکل را به وجود بیاورند.

علائم و نشانه های کبد چرب

متاسفانه در بیشتر موارد، این عارضه بدون علامت است و در بررسی های آزمایشگاهی یا سونوگرافی به طور اتفاقی کشف می شود.

علائم و نشانه‌های ذیل، عموما غیراختصاصی هستند یعنی دلالت تامی بر کبد چرب ندارند و وجود آنها تنها می تواند ما را به وجود کبد چرب مشکوک کند و ما را به انجام اقدامات تشخیصی بیشتر تشویق کند. این علائم و نشانه ها، عمومیت هم ندارند یعنی لزوما هر فرد دچار کبد چرب، این علائم را ندارد و چنان که گفته شد، عموم مبتلایان، از درد بی دردی و بی علامتی رنج می برند!!

– ضعف، بی حالی و خستگی بدون دلیل.

– احساس فشار، پُری یا درد مبهم روی کبد( ناحیه فوقانی و راست شکم). این دردها ممکن است با مصرف غذاهای سنگین یا چرب، تشدید شوند.

– احساس سوزش یا داغی کبد.

– احساس سستی یا ضعف یا سایر احساسات ناخوشایند در سمت راست بدن و به ویژه دست و پا.

– احساس درد مبهم با فشار دادن روی کبد.

– در معاینه پزشک، ممکن است کمی کبد بزرگتر یا حساس تر از معمول باشد.

– افزایش کم تا متوسط آنزیم های کبدی: در کبدچرب غیرالکلی، معمولا ALT بیشتر از AST است ولی درکبد چرب الکلی AST حداقل 2 برابر ALT می‌باشد. گاهی آلکالن فسفاتاز نیز ممکن است بالا باشد ولی معمولا بیلی روبین نرمال است.

به هرحال باید توجه داشت که بر اساس آموزه های طب جدید، روش قطعی در تشخیص کبد چرب، آزمون های تصویربرداری و شایعترین آن، یعنی سونوگرافی است. البته برخی اساتید مجرب طب سنتی قادر هستند که تنها با معاینه نبض، این بیماری را تشخیص دهند.

تعیین وقت حضوری با حکیم دکتر محمد حامد اسکندری ، درمان بیماری ها در طب سنتی  32324045-026

جهت مشاوره درمان بیماری ها در طب سنتی با شماره مستقیم حکیم اسکندری 09122070671 تماس حاصل فرمایید
و یا در پیام رسان های واتس آپ و ایتا سوالات خود را مطرح نمایید

برای مطالعه بیشتر مقالات طب سنتی بر روی لینک زیر کلیک کنید

مقالات طب سنتی

خرید اینترنتی گلاب های اصل ، خالص ، سنتی و صادراتی 

خرید آنلاین گیاهان دارویی کوهی ( کم یاب و نایاب)

خرید آنلاین عرقیات گیاهی اصل

محصولات آرایشی و بهداشتی گیاهی (مزرعه سبز اسکندری)

فروشگاه اینترنتی مزرعه سبز اسکندری

خرید اینترنتی عطر و رایحه های  گیاهی و طبیعی 

خرید اینترنتی روغن های گیاهی و دانه ایی ، درمانی و ماساژ 

خرید اینترنتی ظروف سنتی (ظروف سفالی ، ظروف مسی ، ظروف سنگی)