بررسی عملکرد کلیه از دیدگاه اخلاط اربعه در طب سنتی ایران

چرا اخلاط اربعه برای درک عملکرد کلیه مهم‌اند؟

در طب سنتی ایرانی، بدن انسان از چهار خلط اصلی (بلغم، صفرا، سودا و دم) تشکیل شده است. این اخلاط، نتیجه‌ی هضم‌های چهارگانه غذا در بدن‌اند و هر یک، مزاج و کارکرد خاصی دارند. کلیه به‌عنوان عضوی اساسی در پالایش بدن، نقشی مهم در دفع اضافات این اخلاط و تنظیم مزاج عمومی ایفا می‌کند.

اگر کلیه‌ها نتوانند در دفع درست این مواد موفق باشند، اخلاط دچار فساد شده و منجر به بیماری می‌شوند.

مزاج طبیعی کلیه چیست؟

در منابع سنتی آمده است که:

“مزاج کلیه در حالت طبیعی، گرم و تر است.” (القانون، ابن‌سینا)

این مزاج گرم‌وتَر به کلیه کمک می‌کند تا:

  • ادرار را به‌درستی تولید و دفع کند
  • اخلاط زائد را تصفیه و دفع کند
  • تعادل مایعات بدن را حفظ کند

کاهش گرمی یا افزایش خشکی در کلیه، می‌تواند باعث سستی در عملکرد آن، ایجاد سنگ، کاهش ادرار، یا سوزش ادرار شود.

وظیفه کلیه در تعامل با هر خلط

🔸 دم (خون)

کلیه با پالایش خون، مواد زائد حاصل از هضم خون را از طریق ادرار دفع می‌کند. اگر کلیه ضعیف شود، افزایش غلظت خون یا پرفشاری می‌تواند رخ دهد.

🔸 صفرا

صفرا طبیعتی گرم و خشک دارد. اگر کلیه‌ها توان دفع صفرا را نداشته باشند، ممکن است ادرار سوزان، زرد یا بدبو شود.

🔸 سودا

سودا خلطی سنگ‌ساز است. در صورت تجمع سودا در کلیه، احتمال ایجاد رسوبات، سنگ و تیرگی ادرار زیاد می‌شود.

🔸 بلغم

بلغم خاصیت سرد و تر دارد. اگر بلغم بیش از حد در بدن بماند، موجب ادرار بی‌رنگ، افزایش تکرر ادرار و ضعف کلیه می‌شود.

نشانه‌های غلبه هر خلط بر کلیه

خلط غالب نشانه‌ها در عملکرد کلیه
صفرا ادرار زرد و سوزان، عطش شدید، سنگ کلیه
سودا تیرگی ادرار، رسوبات، سنگ‌سازی
بلغم تکرر ادرار، رنگ بی‌رنگ، سردی کمر
دم پرفشاری خون، تورم کلیه، احساس سنگینی در پهلوها

چگونه تعادل اخلاط به سلامت کلیه کمک می‌کند؟

ابن‌سینا و سایر حکمای طب سنتی تأکید دارند که تنظیم مزاج، تنظیم اخلاط است. برای سالم نگه داشتن کلیه، باید تعادل میان اخلاط اربعه حفظ شود:

  • پرهیز از پرخوری و غذاهای مزاج‌نامتناسب
  • پاک‌سازی بدن با تدابیر فصلی مانند مسهل، قی، یا فصد
  • استفاده از گیاهان مدر مانند خارخاسک، کرفس، تخم خرفه
  • فعالیت بدنی ملایم و نوشیدن آب کافی

توصیه‌های کلیدی برای مراقبت کلیه بر پایه اخلاط

✅ حفظ اعتدال در تغذیه (مثلاً پرهیز از سردی‌ها در مزاج بلغمی)
✅ نوشیدن آب نیم‌گرم در صبح برای جلوگیری از رسوبات سودا
✅ استفاده از دم‌نوش‌هایی با طبع معتدل مثل بیدمشک و رازیانه
✅ تدابیر پاک‌سازی فصلی مخصوصاً در بهار و پاییز

سؤالات متداول

آیا مزاج کلیه ثابت است یا ممکن است تغییر کند؟
مزاج اصلی کلیه گرم و تر است، اما در اثر عوامل بیرونی (مانند تغذیه نامناسب یا یبوست مزمن)، ممکن است دچار سردی یا خشکی شود.

چگونه بدانم کدام خلط در کلیه من غالب شده؟
نشانه‌هایی مثل رنگ و بوی ادرار، درد در پهلو، نوع عطش، یا احساس سردی و گرمی، می‌توانند راهنمای خوبی برای تشخیص اولیه باشند.

نتیجه‌گیری

در طب سنتی، کلیه فقط یک فیلتر فیزیکی نیست، بلکه عضوی دارای مزاج و وظیفه‌ای دقیق در تنظیم اخلاط است. شناخت عملکرد آن در ارتباط با اخلاط اربعه به ما کمک می‌کند تا رویکردی پیشگیرانه، دقیق و طبیعی در حفظ سلامت کلیه‌ها داشته باشیم. این نگاه، کل‌نگر، فردمحور و برخاسته از حکمت ایرانی اسلامی است.

منابع و ارجاع

  • ابن‌سینا، القانون فی الطب، جلد دوم، باب امراض کلیه
  • حکیم عقیلی خراسانی، مخزن‌الادویه، مقاله کلیات مزاج و اخلاط
  • مقاله علمی پژوهشی: «جایگاه کلیه در تنظیم اخلاط در طب ایرانی»، فصلنامه طب سنتی اصفهان، ۱۴۰۰

تذکره داوود انطاکی، باب احوال کلیه

ورود به فروشگاه اینترنتی مزرعه سبز اسکندری

عطر روح القدوس

4 مبلی گرم
(1)
198,500 تومان

تشک نمدی

قیمت / 1310000 تومان
(1)
1,310,000 تومان

خرید و قیمت عسل های اصل و فراورده های عسل


مرکز خرید عطر و رایحه های گیاهی مزرعه سبز اسکندری


مرکز خرید ظروف سنتی سفالی و سنگی مسی


مشاوره و تعیین وقت حضوری حکیم اسکندری 09122070671 -02632324045 - درمان بیماریها در طب سنتی


مقالات طب سنتی ، درمان بیماریها در طب سنتی ،درمان بیماریهای گوارشی در طب سنتی ، درمان بیماریهای تنفسی در طب سنتی ، درمان بیماریهای غدد در طب سنتی ، درمان بیماریهای قلب و عروق در طب سنتی ، درمان بیماریهای کلیه و مجاری ادراری در طب سنتی ، درمان بیماریهای مغز و اعصاب در طب سنتی ، درمان بیماریهای پوست و مو در طب سنتی ،


خرید و قیمت آنلاین گلاب اصل و خالص قمصر کاشان سنگین وصادراتی


خرید و قیمت آنلاین محصولات ارایشی و بهداشتی گیاهی


خرید و قیمت آنلاین عرقیات گیاهی اصل و دوآتیشه ، عرق خارمریم،نعناع،گلاب خالص،هل،رزماری،بولاغ اوتی، فراسیون ،خواجه باشی،شوید،جعفری،آویشن،گل همیشه بهار،خارشتر،خارخاسک،گزنه،


خرید و قیمت آنلاین گیاهان دارویی اصل و اعلاء هندی ، کوهی کم یاب و نایاب



تعیین وقت حضوری با حکیم دکتر محمد حامد اسکندری ، درمان بیماری ها در طب سنتی  32324045-026

جهت مشاوره درمان بیماری ها در طب سنتی با شماره مستقیم حکیم اسکندری 09122070671 تماس حاصل فرمایید
و یا در پیام رسان های واتس آپ و ایتا سوالات خود را مطرح نمایید

برای مطالعه بیشتر مقالات طب سنتی بر روی لینک زیر کلیک کنید

مقالات طب سنتی


خرید اینترنتی گلاب های اصل ، خالص ، سنتی و صادراتی 


خرید آنلاین گیاهان دارویی کوهی ( کم یاب و نایاب)


خرید آنلاین عرقیات گیاهی اصل


محصولات آرایشی و بهداشتی گیاهی (مزرعه سبز اسکندری)


فروشگاه اینترنتی مزرعه سبز اسکندری


خرید اینترنتی عطر و رایحه های  گیاهی و طبیعی 


خرید اینترنتی روغن های گیاهی و دانه ایی ، درمانی و ماساژ 


خرید اینترنتی ظروف سنتی (ظروف سفالی ، ظروف مسی ، ظروف سنگی)

ارسال یک دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.