حجامت در هوای سرد و مضراتش بر مبنای طب سنتی

حجامت در هوای سرد

در متون طب ایرانی، حجامت یکی از شیوه‌های درمان غیردارویی است که مانند هر شیوه درمان دیگری، اگر به‌جا و به‌اندازه و با ملاحظات جامع بکار رود البته سودمند است.‌ در این نوشتار به هشدارهای طبی درباره حجامت در هوای سرد می‌پردازم:

مطابق با قوانین علاج، حجامت غیراضطراری در روزهای سردِ فصل زمستان نهی شده و موجب ضعف بدن و نیروهای حیاتی شمرده شده است. حجامت در هوای سرد بویژه برای سالمندان یا افراد کم‌گوشت زیان‌بارتر است. همچنین حجامت زمستانی پس از افول خورشید و عصرگاه یا هنگام شب بسیار زیان‌آورتر شمرده شده است.

در هوای سرد، الگوی گردش خون‌ مویرگی و توزیع اخلاط غلیظ و رقیق در عمق و سطح بدن تغییر می‌کند، یعنی از سویی بخاطر انقباض عروق سطحی اندام‌ها در سرما، خون کمتر و کم‌جنبش‌تری در عروقِ محل‌های حجامت جریان دارد و از سوی دیگر گرایش و میل مواد چگال و سنگین به مویرگ‌های سطحی (محل اثر حجامت) کاهش می‌یابد؛ همچنین مجاری و منافذ سطحی بدن در هنگام چیرگی سرما، چندان گشاده نیستند تا حرکت اخلاط نامطلوب در مسیرهای آنها آسان باشد بنابراین اثربخشی و ایمنی حجامت در هوای سرد زمستانی هرگز مانند اوقات معتدل سال نخواهد بود.

نکته دیگر آنکه بطور طبیعی در فصل زمستان، سوءمزاج‌های ناشی از حرارت شدید و حرکت تند اخلاط و رطوبات گرم در بخش‌های بیرونی بدن کاهش می‌یابند و نیاز اضطراری به حجامت از این‌ جهت بسیار کاسته می‌شود.

کسانی هم که دچار غلظت خون هستند نباید گمان کنند که تنها راه بهبودشان، حجامت یا فصد است. در واقع بجز شرایط اضطراری، چاره‌ منطقی و پایدارتر آن است که از راه اصلاح تغذیه، خلط دم را به اندازه متعادل برگرداند. مثلاً افراد دچار غلظت خون، باید در زمستان از خوردن تخم‌مرغ، شیرینی‌ها، خرما، گوشت قرمز بخصوص بصورت کباب، و غذاهای خمیری بیشتر پرهیز کنند و خورش‌هایی مانند خورش کرفس، خورش قرمه‌سبزی، خورش به، خورش لوبیاسبز، خورش کدو و خورش بامیه با سبزی‌هایی مانند جعفری و گشنیز و مرزه و همراه با پودر کامل لیموعمانی میل کنند و برنج را هم بصورت زرشک‌پلو با زیره، یا هویج‌پلو با زرشک و زیره بخورند.‌

پایان سخن اینکه حجامت در زمستان و هوای سرد نباید بدون ضرورت قطعی انجام شود. تشخیص این ضرورت برعهده پزشک آگاه از طب ایرانی و طب جدید است و لازمه آن تامل در مبانی علاج و اصول درمان است تا نتیجه کار به زیان بیمار نینجامد.