درمان کم خونی در طب سنتی از منظر حکیم اسکندری

درمان کم‌خونی از منظر طب سنتی

آشنایی با علل کم‌خونی و معرفی راهکارهای مؤثر برای رفع کم‌خونی

کم‌خونی یا آنمی یکی از بیماری‌های شایع و گسترده در جهان است که انواع و علل مختلفی دارد و به تبع آن، درمان‌های متفاوتی نیز مطرح می‌شود. در این راستا، منابع طب سنتی ایرانی-اسلامی مواد طبیعی زیادی را پیشنهاد می‌کنند که به دلیل سازگاری با بدن و فقدان عوارض جانبی شدید، برای پیشگیری و درمان کم‌خونی مناسب هستند. در این مقاله به بررسی این موارد می‌پردازیم.

نشانه‌های کم‌خونی در بدن

علائم کم‌خونی عبارت‌اند از:

• خستگی و ضعف
• رنگ‌پریدگی پوست
• تنفس‌های کوتاه
• سردی دست و پا
• سردرد و گیجی
• درد سینه
• ریزش مو
• ضربان قلب نامنظم
• مشکلات در تمرکز
• ضعف بنیه

علت کم‌خونی از منظر طب نوین

کم‌خونی به سه دلیل عمده ایجاد می‌شود:

1. بدن به اندازه کافی گلبول قرمز تولید نمی‌کند.
2. گلبول‌های قرمز در بدن نابود می‌شوند.
3. از دست رفتن خون به علت قاعدگی، جراحت یا خونریزی‌های دیگر.

علت کم‌خونی از منظر طب سنتی

از دیدگاه طب سنتی، کم‌خونی زمانی بروز می‌کند که خلط دم (پیش‌ساز بلغم) نتواند به درستی تولید شود.

ویژگی‌های خلط‌ها در طب سنتی:

• بلغم: سرد و تر
• دم: گرم

اگر سردی بر گرمی غلبه کند و بدن نتواند بلغم را به دم تبدیل کند، فرد دچار کم‌خونی می‌شود. در این شرایط:

• خلط بلغم زیاد شده و خون ناپخته یا نزج نیافته تولید می‌شود.
• این حالت مانند غذای دم‌نکشیده است؛ غذای نیم‌پز کیفیت مطلوبی ندارد و نمی‌تواند تغذیه مناسب بدن را فراهم کند.

نکته: افزایش حرارت بدن به بلغم کمک می‌کند تا به خون تبدیل شود.

علائم بلغم زیاد در خون

• ضعف و بی‌حالی
• خواب زیاد و کم‌کیفیت
• سردی بدن

تفاوت طب نوین و طب سنتی در تشخیص کم‌خونی

• در طب نوین: شمارش تعداد گلبول‌های قرمز (CBC) ملاک تشخیص است.
• در طب سنتی: علاوه بر تعداد گلبول‌های قرمز، کیفیت خون، هماتوکریت و هموگلوبین نیز بررسی می‌شوند.

کیفیت خون در طب سنتی:

• کمیت خون تغییر کرده باشد (مقدار خون کمتر شده باشد).
• کیفیت خون تغییر کرده باشد (خلط‌های صفرا، بلغم یا سودا بیش از حد وارد خون شده باشند).

مثال: ممکن است تعداد گلبول‌های خون طبیعی باشد اما فرد علائمی مانند اختلال خواب، جوش‌های صورت یا زردی پوست داشته باشد. در این حالت، کیفیت خون مطلوب نیست.

روش درمان کم‌خونی در طب سنتی

برای بهبود کیفیت خون و درمان کم‌خونی در طب سنتی:

1. گرم کردن مراکز تولید خون: این کار باعث بهبود کیفیت و کمیت خون می‌شود.
2. مصرف آهن طبیعی: تجویز مواد طبیعی غنی از آهن همراه با گرمی‌جات بدن را تقویت می‌کند.

خرید محصولات گیاهی طبیعی و ارگانیک 

انواع کم‌خونی

کم‌خونی فقر آهن

یکی از شایع‌ترین انواع کم‌خونی است که به دلیل کمبود آهن در بدن ایجاد می‌شود. این نوع کم‌خونی معمولاً با ضعف، خستگی و رنگ‌پریدگی همراه است.

کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین

این نوع کم‌خونی به دلیل کمبود ویتامین‌هایی مانند B12 یا اسید فولیک رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به اختلالات عصبی نیز شود.

تالاسمی

یک اختلال ژنتیکی است که باعث می‌شود هموگلوبین به طور غیرطبیعی تولید شود. این بیماری معمولاً در مناطق خاصی از جهان شایع‌تر است.

کم‌خونی ناشی از بیماری‌های مزمن

بیماری‌های مزمنی مانند دیابت، بیماری‌های کلیوی یا سرطان می‌توانند باعث ایجاد این نوع کم‌خونی شوند.

آنمی آپلاستیک

نوعی کم‌خونی نادر و جدی است که در آن بدن قادر به تولید کافی سلول‌های خونی جدید نیست.

کم‌خونی سلول‌های داسی‌شکل

این نوع کم‌خونی ارثی است و به دلیل تغییر شکل گلبول‌های قرمز به شکل داس ایجاد می‌شود که می‌تواند جریان خون را مختل کند.

کم‌خونی همولیتیک

در این نوع کم‌خونی، گلبول‌های قرمز سریع‌تر از حد معمول نابود می‌شوند و بدن قادر به جایگزینی آن‌ها نیست.

اصلاح و پیشگیری از کم‌خونی در طب سنتی

انسان‌ها دارای مزاج‌های متفاوت هستند و نمی‌توان درمانی واحد و ثابت برای همه افراد ارائه داد. برای مثال، طبع غالب برخی افراد سودایی است و تا زمانی که طبع آن‌ها تغییر نکند، کم‌خونی آن‌ها برطرف نخواهد شد.

آیا تجویز گیاهان دارویی برای رفع کم‌خونی مؤثر است؟

تبلیغات مختلفی درباره درمان کم‌خونی با گیاهان دارویی در فضای مجازی دیده می‌شود، اما این موضوع باعث شده که برخی افراد جایگاه واقعی طب سنتی و گیاه‌درمانی را به اشتباه درک کنند.

در گیاه‌درمانی، هر گیاه خاصیتی درمانی دارد، اما این خواص بدون در نظر گرفتن مزاج افراد، تأثیر مطلوبی نخواهد داشت.
برای مثال:

• چای از لحاظ مزاجی گرم و خشک است.
  • اگر فردی با مزاج گرم از چای استفاده کند، نه تنها کم‌خونی او برطرف نمی‌شود بلکه ممکن است به بیماری دیگری دچار شود.
  • اما در افراد بلغمی‌مزاج، مصرف چای می‌تواند باعث بهبود کم‌خونی شود.

بنابراین، گیاهان دارویی باید با توجه به مزاج هر فرد تجویز شوند.

مؤثرترین راهکارهای خوراکی طب سنتی برای پیشگیری یا درمان کم‌خونی

در طب نوین، برای درمان کم‌خونی معمولاً مکمل‌های آهن تجویز می‌شود. این مکمل‌ها اغلب با عوارض گوارشی مانند نارسایی معده، یبوست و مشکلات شکمی همراه هستند و حدود یک‌چهارم افراد مبتلا به آنمی این عوارض را تجربه می‌کنند.

اما در طب سنتی، می‌توان با تغییر رژیم غذایی و مصرف خوراکی‌های خونساز متناسب با نوع مزاج، از شدت یافتن کم‌خونی جلوگیری کرد.

مواد غذایی خونساز در طب سنتی

مواد غذایی با طبع گرم و تر معمولاً خاصیت خونسازی بالایی دارند و می‌توانند بر شخصیت، رفتارها و حتی افکار افراد تأثیرگذار باشند.

برخی از خوراکی‌های مفید برای درمان و پیشگیری از کم‌خونی شامل موارد زیر هستند:

• عدس با گلپر
• سیب
• عصاره چغندر به همراه عسل
• گوشت گوسفند جوان
• سرکه انگبین با عرق بیدمشک و یونجه
• انار با گلپر
• دل گوسفند کبابی شده
• کشمش
• گزنه
• کدو
• ترکیب چهار مغز (پسته، بادام، گردو و فندق) به همراه عسل

خوراکی‌ها و مواد غذایی خونساز

مصرف مویز

مویز یکی از بهترین خوراکی‌ها برای رفع کم‌خونی و کاهش سر درد ناشی از آن است. برای این منظور، می‌توانید 30 تا 50 عدد مویز را شب تا صبح در سرکه بخیسانید تا سرکه بر آن‌ها بگیرد. سپس شیره آن را صاف کرده و طی چند نوبت در روز مصرف کنید.
روش دیگری هم وجود دارد که در آن 10 تا 12 عدد مویز را در یک لیوان آب بخیسانید و صبح روز بعد، پیش از صبحانه مویزها را میل کنید. این درمان را به مدت چند هفته ادامه دهید تا نتایج آن به تدریج مشاهده شود.

دم‌کرده میوه نسترن

دم‌کرده میوه نسترن نیز یکی از درمان‌های مؤثر برای کم‌خونی است. مصرف دم‌کرده نسترن دو تا سه بار در هفته به تقویت خون کمک می‌کند و می‌تواند باعث بهبود وضعیت سلامتی شود.

مصرف چهار شیره

چهار شیره (شیره انگور، خرما، توت و انجیر) یکی از بهترین خوراکی‌ها برای مبتلایان به کم‌خونی است. مصرف این شیره‌ها در وعده صبحانه بسیار مفید است. برای تأثیر بیشتر، می‌توانید این شیره‌ها را با سویق نخود، ماش، عدس، گندم و جو مخلوط کرده و میل کنید.

شربت هفت عرق خون‌ساز

شربت هفت عرق خون‌ساز به دلیل دارا بودن آهن، اسید فولیک، ویتامین B12 و سایر املاح معدنی، یک تقویت‌کننده عالی برای خون است. این شربت نه تنها موجب افزایش اشتها و چاقی می‌شود، بلکه در تنظیم قند، فشار و چربی خون نیز تأثیر مثبتی دارد. علاوه بر این، شربت هفت عرق خون‌ساز به پاکسازی بدن و دفع سموم کمک می‌کند.
این شربت برای افرادی که دچار مشکلات تنفسی مانند آسم و سرفه، زنان یائسه، افراد سیگاری و کسانی که اختلالات تیروئیدی دارند، بسیار مفید است.

مواد لازم برای تهیه هشت لیتر شربت هفت عرق خون‌ساز:

• عرق برگ چنار: یک لیتر
• عرق بیدمشک: یک و نیم لیتر
• عرق یونجه: یک و نیم لیتر
• عرق شنبلیله: یک لیتر
• عرق بادرنجبویه: یک لیتر
• عرق اسفناج: یک و نیم لیتر
• گلاب: نیم لیتر
• سرکه انگور: نیم لیتر
• عسل: یک کیلوگرم

مصرف خرما

خرما سرشار از آهن و ویتامین C است که برای جذب آهن در بدن ضروری است. به منظور بهره‌مندی از خواص خرما، دو عدد خرما را در یک فنجان شیر به مدت یک شب بخیسانید و روز بعد پیش از صبحانه خرما و شیر را میل کنید.
همچنین می‌توانید مقداری خرمای خشک را هر روز صبح پیش از صبحانه مصرف کرده و پس از آن یک فنجان شیر گرم بنوشید. این روش کمک می‌کند که آهن به خوبی جذب بدن شود.

مصرف عسل

عسل یکی از بهترین مواد غذایی برای تقویت خون است. به محض ورود عسل به کبد، این ماده غذایی تبدیل به خون می‌شود و به افزایش میزان خون در بدن کمک می‌کند. مصرف روزانه عسل به تقویت سلامت عمومی و مبارزه با کم‌خونی کمک می‌کند.

مصرف کنجد

کنجد یکی از بهترین منابع آهن است و به همین دلیل درمان بسیار مناسبی برای کم‌خونی به شمار می‌آید. برای استفاده از خواص کنجد، شما می‌توانید یکی از روش‌های زیر را امتحان کنید:

• شب‌ها، همراه با شام، یک تا دو قاشق غذاخوری کنجد را کاملاً بجوید و میل کنید.
• دو قاشق کنجد سیاه را به مدت دو تا سه ساعت در آب بخیسانید. سپس آن را آسیاب کرده و با یک قاشق عسل مخلوط کنید. این مخلوط را روزی دوبار مصرف کنید.
• یک قاشق کنجد سیاه را به مدت دو ساعت در آب گرم بخیسانید، سپس آن را آسیاب کرده و با شیر مخلوط کنید. مقداری عسل نیز به آن اضافه کرده و میل کنید.

مصرف قوتوی کرمان

قوتوی کرمان یا اردبیل ترکیبی از تخم گشنیز، زنجبیل، میخک، هل باد، شاه‌دانه، گندم، کنجد، عدس و … است. این ترکیب مفید برای تقویت خون است. توصیه می‌شود یک تا دو قاشق غذاخوری از آن را در یک لیوان شیر مخلوط کرده و میل کنید.

غذاهای خون‌ساز

آبگوشت با نخود

آبگوشت با نخود یکی از غذاهایی است که به تقویت خون کمک می‌کند. توصیه می‌شود این غذا با شعله پایین تهیه و طبخ شود تا به‌طور کامل هضم شود.

گوشت بلدرچین

گوشت بلدرچین حاوی میزان زیادی آهن است و حتی برای افرادی که سنگ یا شن کلیه دارند، مفید می‌باشد.

آلو و انجیر

برای دریافت غذاهای خون ساز، خوردن هفت عدد انجیر خشک همراه با صبحانه و 9 تا 12 عدد آلو بخارا همراه با وعده ناهار توصیه می‌شود.

گیاهان و میوه‌های خون‌ساز

از جمله گیاهان و میوه‌هایی که خاصیت خون‌سازی دارند، می‌توان به یونجه، گزنه، اسفناج، کاهو، کلم بروکلی، جعفری، شبدر، عناب، زرشک، آلبالو، انار و سیب اشاره کرد.
مصرف ترکیب تره، اسفناج و جعفری در درمان کم‌خونی مؤثر است. برای این منظور، افراد باید مقدار زیادی تره را با مقدار متوسط اسفناج و کمی جعفری مخلوط کرده، سپس این ترکیب را خرد کرده و همراه غذا میل کنند.

درمان کم‌خونی با هوای پاک

در طب ایرانی به غذاهای خون‌ساز، غذاهای دم‌ساز نیز گفته می‌شود. یکی از این غذاهای دم‌ساز «هوا» است. هرچه هوا لطیف‌تر و پاک‌تر باشد و به عبارت دیگر دارای اکسیژن بیشتری باشد، خون لطیف‌تری تولید می‌کند. در مقابل، هوای آلوده که حاوی آلاینده‌ها است، باعث تولید خون آلوده و ناپاک می‌شود.

پرهیزات افراد مبتلا به کم‌خونی

افراد مبتلا به کم‌خونی باید از مصرف غذاهای ساندویچی بی‌کیفیت، کنسرو شده و مانده پرهیز کنند.
افراد مبتلا به کم‌خونی ناشی از فقر آهن توصیه می‌شود که منابع غذایی حاوی آهن را با لبنیات مصرف نکنند. مثلاً کباب را با ماست یا دوغ نخورند.
مواد غذایی دارای کلسیم باید به هیچ عنوان همراه با مواد غذایی سرشار از آهن، در یک بازه زمانی به صورت همزمان مصرف نشوند.
افراد مبتلا به کم‌خونی باید از مصرف ترشیجات بپرهیزند.

نسخه‌های برخی از اطباء سنتی در رفع کم‌خونی

حجامت خشک و بادکش

برای درمان کم‌خونی، برخی از اطباء سنتی حجامت خشک یا بادکش را توصیه می‌کنند. آنها معتقدند که این روش به آماده شدن بدن کمک کرده و با کمک آن درمان کاملی حاصل می‌شود.

مویز و شربت سرکه شیره

در برخی از انواع کم‌خونی‌ها مانند بدخیمی‌ها که اختلالات پلاکتی وجود دارد، نیاز به بررسی و درمان‌های تخصصی است و باید به متخصصان مربوطه مراجعه شود.
اما در صورتی که کم‌خونی ناشی از مشکلات بدخیمی نباشد، می‌توان با استفاده از روش‌های طب سنتی آن را درمان کرد.
برای این منظور، می‌توان هر شب مقداری مویز را در سرکه انگور خیسانده و پس از خارج کردن آنها و خشک شدنشان، مصرف کرد.
شربت سرکه شیره نیز روزی 5 تا 6 بار توصیه می‌شود. علاوه بر این، شربت میوه‌های خون‌ساز نیز برای رفع کم‌خونی مفید است.

مصرف راسته گوسفند به همراه پیاز و زردچوبه

خوردن راسته گوسفند به همراه پیاز و زردچوبه زمانی که کاملاً پخته شده باشد، به رفع کم‌خونی کمک می‌کند.

شربت برخی از بذرها

شربت‌هایی که از ترکیب بذرهایی مانند تخم‌شربتی، کاسنی، جعفری، کرفس، شوید، سیاه‌دانه، رازیانه، ریحان، شلغم و هویج به همراه عسل تهیه می‌شوند، می‌توانند به رفع کم‌خونی کمک کنند.

مصرف عسل و آب جوش

مصرف دو بار در روز از عسل به همراه حل کردن آن در آب جوش نیز برای درمان کم‌خونی مناسب است.
همچنین، توصیه می‌شود انجیر و آلو بخارا در هنگام صبح مصرف شوند.

آب انار و ترنجبین

آب انار تازه به همراه ترنجبین به رفع کم‌خونی کمک می‌کند.

شیر و شیره انگور

یک لیوان شیر به همراه شیره انگور و بادام معجونی است که می‌تواند به اصلاح کم‌خونی کمک کند.

کم‌خونی ناشی از غلبه بلغم

برای درمان کم‌خونی ناشی از غلبه بلغم، مصرف سیاه‌دانه و عسل روزی چند بار توصیه می‌شود. همچنین مصرف شربت عسل نیز می‌تواند مفید باشد.

سیب، خرما و آب سیب برای رفع کم‌خونی

درمان کم‌خونی با سیب درختی یا آب سیب

برای درمان کم‌خونی یا فقر آهن، مصرف سیب درختی یا آب سیب به همراه عسل و خرما مفید است.

کم‌خونی فقر ویتامین B12

اگر دچار کم‌خونی ناشی از فقر ویتامین B12 هستید، یک روز درمیان مصرف یک سیخ کباب توصیه می‌شود.

کم‌خونی ناشی از فقر اسید فولیک

اگر کم‌خونی ناشی از فقر اسید فولیک است، مصرف لبو، کاهو و سبزی خرفه که سرشار از اسید فولیک هستند، بسیار مفید است.

کم‌خونی‌های وابسته به بیماری‌های همولیتیک

برای کم‌خونی‌های وابسته به بیماری‌های همولیتیک مانند فاویسم، کم‌خونی داسی شکل یا کم‌خونی ژنتیکی تالاسمی، چه از نوع مینور یا ماژور باشد، مخلوط سه شیره خرما، انگور و توت بسیار مفید است. مقدار و نوع مصرف این مخلوط به تناسب سن و پیشرفت کم‌خونی متفاوت است.

تعیین وقت حضوری با حکیم دکتر محمد حامد اسکندری ، درمان بیماری ها در طب سنتی  32324045-026

جهت مشاوره درمان بیماری ها در طب سنتی با شماره مستقیم حکیم اسکندری 09122070671 تماس حاصل فرمایید
و یا در پیام رسان های واتس آپ و ایتا سوالات خود را مطرح نمایید

برای مطالعه بیشتر مقالات طب سنتی بر روی لینک زیر کلیک کنید

مقالات طب سنتی

خرید اینترنتی گلاب های اصل ، خالص ، سنتی و صادراتی 

خرید آنلاین گیاهان دارویی کوهی ( کم یاب و نایاب)

خرید آنلاین عرقیات گیاهی اصل

محصولات آرایشی و بهداشتی گیاهی (مزرعه سبز اسکندری)

فروشگاه اینترنتی مزرعه سبز اسکندری

خرید اینترنتی عطر و رایحه های  گیاهی و طبیعی 

خرید اینترنتی روغن های گیاهی و دانه ایی ، درمانی و ماساژ 

خرید اینترنتی ظروف سنتی (ظروف سفالی ، ظروف مسی ، ظروف سنگی)