کبد یکی از بزرگترین و حیاتیترین اعضای بدن است که نقش مهمی در فرآیندهای متابولیک، سمزدایی و تنظیم سیستم ایمنی دارد. مراقبت از کبد برای حفظ سلامت کلی بدن ضروری است. در این مقاله به بررسی عملکرد کبد، علائم مشکلات کبدی و روشهای حفظ سلامت این عضو حیاتی میپردازیم.
عملکرد کبد در بدن
کبد در بدن وظایف متعددی بر عهده دارد که عبارتاند از:
سمزدایی
کبد با فیلتر کردن سموم و مواد زائد، بدن را از آسیبهای مواد مضر محافظت میکند.
تنظیم متابولیسم چربیها و قندها
کبد گلوکز را ذخیره کرده و به هنگام نیاز بدن آن را آزاد میکند. همچنین نقش مهمی در متابولیسم چربیها دارد.
تولید صفرا
صفرا که برای هضم چربیها ضروری است، در کبد تولید میشود.
ذخیرهسازی ویتامینها و مواد معدنی
ویتامینهای A، D، E، K و مواد معدنی مانند آهن و مس در کبد ذخیره میشوند.
علائم مشکلات کبدی
1. زردی پوست و چشمها
زرد شدن پوست و چشمها نشانهای از تجمع بیلیروبین در بدن است که به دلیل اختلال در عملکرد کبد رخ میدهد.
2. خستگی مزمن
خستگی مداوم میتواند نشاندهنده اختلال در متابولیسم انرژی توسط کبد باشد.
3. تورم شکم و پاها
احتباس مایعات ناشی از کاهش تولید پروتئینهای کبدی میتواند باعث تورم شود.
4. تغییر رنگ ادرار و مدفوع
مشکلات کبدی ممکن است باعث تیره شدن ادرار یا بیرنگ شدن مدفوع شود.
راههای مراقبت از کبد
1. رژیم غذایی سالم
مصرف مواد غذایی غنی از فیبر مانند میوهها، سبزیجات و غلات کامل به حفظ سلامت کبد کمک میکند.
2. پرهیز از مصرف الکل
الکل یکی از اصلیترین عوامل آسیبرسان به کبد است که باید از آن پرهیز کرد.
3. فعالیت بدنی منظم
ورزش منظم به بهبود متابولیسم چربیها و کاهش وزن اضافی کمک میکند و از بار اضافی روی کبد جلوگیری میکند.
4. مصرف گیاهان دارویی مفید
گیاهانی مانند خارمریم و زردچوبه به دلیل خواص ضد التهابی و محافظت از کبد توصیه میشوند.
عواملی که به کبد آسیب میزنند
مصرف بیش از حد قند و شکر
قند اضافی میتواند باعث تجمع چربی در کبد و ایجاد کبد چرب شود.
مصرف غذاهای فرآوریشده
مواد نگهدارنده و افزودنیهای غذایی موجود در غذاهای فرآوریشده میتوانند به کبد آسیب برسانند.
مصرف داروهای بدون نسخه
برخی داروها، اگر بدون مشورت پزشک مصرف شوند، ممکن است باعث آسیب به کبد شوند.
در فصل گرم ، حرارت و سوء مزاجهای کبدی گرم، گرفتگیها و انسدادهایی در کبد ایجاد میکند. برای رفع آن میتوان شربتی که از زرشک تهیه میشود را مصرف کرد، چرا که زرشک علاوه بر اینکه دارای طبع سرد است، مفتح یا باز کننده انسدادها است.
در طب سنتی مزاج کاهو سرد و تر است و سکنجبین مزاج گرم و خشک دارد ،در واقع اثرات گرم و خشک سکنجبین با اثرات سرد و تر کاهو تا حدودی یکدیگر را خنثی میکنند.
چین و چروک صورت و سپیدی مو تنها نشانه های پیری نیستند بلکه تغییراتی در استخوان ها ، سیستم گوارشی چشم ها و گوش ها نیز علائم پیری هستند که نیاز به درمان و پیشگیری دارند.
عرق اسطو خودوس مفید جهت انواع سردرد ، سرگیجه ، ضربه های مغزی ، لرزش اعضای بدن ، عصبانیت ، فراموشی و درمان نقرس – بیماری های کلیه و کبد را تسکین می دهد – رافع عفونت های مجاری تنفس وگریپ – آرام بخش و خواب آور خوبی می باشد
گلاب، مایعی معطر است که از تقطیر گل محمدی به دست میآید و بهدلیل خواص ضدالتهابی، آرامبخش و ضدعفونیکننده، در طب سنتی، آرایشی و بهداشتی کاربردهای فراوانی دارد. این عصاره طبیعی برای بهبود پوست، تقویت سیستم گوارشی و آرامش روانی مفید است.
صفرا خلطی گرم تر و سبک تر از خون است که رنگ زرد دارد و مزه ای تلخ، در کبد (جگر) بوجود می آید و برخی اندام مثل قلب و شش ها، ریه، شرائین، کیسه صفراء (زَهره) از آن مصرف می کنند.